استودیوی پارادوکس (Paradox) سابقه‌ای درخشان در خلق بازی‌های استراتژی تاریخی پیچیده و پرجزئیات دارد. اما صادقانه باید گفت، هرگز چیزی شبیه به Europa Universalis 5 که به‌تازگی معرفی شده، ندیده بودیم – نه از پارادوکس و نه از هیچ استودیوی دیگری. اگر بازی‌های قبلی این مجموعه در سطح کارشناسی بودند، این یکی یک بازی در سطح دکتراست! نسخه‌ی پیش‌نمایشی که در 7thverse تجربه کردیم، گاهی به‌طرز آزاردهنده‌ای پیچیده بود و ۳۰ ساعت اول، حتی برای کسی که بیش از ۲۵۰۰ ساعت در Europa Universalis 4 تجربه دارد، مانند یادگیری شنا در وسط طوفان با تمام ویژگی‌ها و سیستم‌های جدیدش بود. اما نمی‌توان از کنار بازی‌ای که شما را وادار به تلاش می‌کند، به‌سادگی گذشت. و در زیر این امواج متلاطم، موارد هیجان‌انگیز زیادی برای کشف وجود داشت.
نقشه، یک شگفتی بصری و فنی
نمی‌توانیم از جایی بهتر از تحسین بی‌حد و حصر نقشه بازی شروع کنیم، نقشه‌ای که تقریباً تمام نمونه‌های قبلی کره‌ی زمین در بازی‌های استراتژی را شرمنده می‌کند. این نقشه حدود هفت برابر Europa Universalis 4 مکان‌های مجزا دارد و برخلاف Victoria 3 (محصول ۲۰۲۲)، همگی دارای جمعیت، ساختمان‌ها، توپوگرافی، اقلیم و پوشش گیاهی منحصربه‌فرد خود هستند. مشابه Victoria، هر فرد روی زمین به‌صورت جداگانه نمایش داده می‌شود. این تعداد دقیق افرادی است که در این بخش خاص از حومه‌ی پرتغال زندگی می‌کنند. و این جمعیت می‌تواند رشد کند، کوچک شود، ترکیب فرهنگی‌اش تغییر کند و به دین دیگری بگرود.
گرافیک چشم‌نواز، اما نیازمند بهینه‌سازی
سطح جزئیات تقریباً غیرممکن به نظر می‌رسد. و بر اساس تجربه‌ی ما، و احتمالاً همانطور که در ویدئوهای مرتبط به بازی خواهید دید، این بازی پردازنده را به‌شدت درگیر می‌کند و پردازنده‌ی Ryzen 7 3700X ما نتوانست در بالاترین سرعت از پس آن برآید، بنابراین افت فریم را با پردازنده‌های نه چندان جدید تجربه خواهید کرد. اما پارادوکس اطمینان داده که مشخصات پیشنهادی برای این دمو، آن چیزی نیست که قصد دارند با نسخه‌ی نهایی عرضه کنند و بهینه‌سازی یک فرآیند مداوم است. گرافیک نیز به‌هیچ‌وجه نهایی نیست، هرچند در حال حاضر بسیار چشم‌نواز به نظر می‌رسد.
یکی از پیشرفت‌های بصری بزرگ، نحوه‌ی نمایش ارتش‌هاست. به‌جای یک سرباز غول‌پیکر مانند Europa Universalis 4، می‌توانید آرایش‌هایی داشته باشید که در اواخر بازی تا ۳۰ مدل هم می‌رسند، با یونیفرم‌های خاص فرهنگی و سلاح‌های دقیق تاریخی که با سطح فناوری شما تغییر می‌کنند. حتی سیستمی وجود دارد که باعث می‌شود بسته به آمار انضباط ارتش، نامنظم‌تر یا منظم‌تر به نظر برسند، که به‌خصوص جالب است.
پیش به سوی صدای توپ‌ها: نبردهایی عمیق‌تر از همیشه
بازی Europa Universalis 5 بیش از هرچیز به‌عنوان یک بازی جنگی (wargame) می‌درخشد. تا زمانی که وارد یک درگیری بزرگ با چندین بازیگر منطقه‌ای نشدیم، واقعاً احساس نکردیم که هدف بازی چیست. سیستم‌های غذا و لجستیک، که اصلاح‌شده‌ی سیستم‌های Imperator: Rome (محصول ۲۰۱۸) هستند، خطوط تدارکات امن را به‌اندازه‌ی داشتن ژنرال‌ها و نیروهای خوب، برای جنگ مؤثر، حیاتی می‌کنند. و این واقعیت که کوه‌ها و تپه‌ها اکنون حتی دید از مکان‌های مجاور را مسدود می‌کنند، فرصت‌هایی برای کمین‌های هوشمندانه ایجاد می‌کند. به عقیده‌ی ما، این ممکن است بهترین سیستم جنگی باشد که پارادوکس تاکنون طراحی کرده است.
جمعیت، ستون فقرات امپراتوری شما
جمعیت، به‌طور کلی، آنقدر به فرمول Europa Universalis اضافه می‌کند که به‌سختی می‌توان همه‌ی آن را در اینجا پوشش داد. درحالی‌که بازی‌های قبلی از امتیازات دولتی مبهمی استفاده می‌کردند که بازیکنان آن را “مانا” می‌نامیدند، ترمز جاه‌طلبی‌های امپراتوری شما در اینجا صرفاً از نداشتن افراد کافی ناشی می‌شود. یا در برخی موارد، نداشتن افراد تحصیل‌کرده‌ی کافی، زیرا ساختمان‌های خاصی برای کار به طبقات اجتماعی بالاتر نیاز دارند. اگر می‌خواهید مستعمره‌سازی کنید، مهاجران جدید باید از جایی بیایند.
چالش‌های جدید در اداره سرزمین‌های دوردست
علاوه بر این، یک سیستم جدید کنترل، اداره‌ی مکان‌های دورتر از پایتخت شما را دشوارتر و پرهزینه‌تر می‌کند و دلایل جدیدی برای استفاده از واسال‌ها یا مناطق مرزی (marches) ایجاد می‌کند و حتی کشورهای بزرگ‌تر را از احساس قدرت بیش از حد در ابتدا بازمی‌دارد.
آغاز در دل قرون وسطی و طاعون سیاه
تاریخ شروع جدید ۱۳۳۷ برای ما به‌عنوان طرفداران قرون وسطی و افرادی که اگر Europa Universalis 4 را صد سال طولانی‌تر می‌کردند اهمیتی نمی‌دادند، جذاب است. اما برای مردم اوراسیا جذابیتی ندارد، زیرا چند دهه پس از شروع کمپین، با مرگ سیاه مواجه می‌شوند. این واقعه به‌طور وحشتناکی بی‌رحمانه است و حدود نیمی از جمعیت را در مکان‌هایی مانند اروپا می‌کشد، که به‌نوعی یک بازنشانی سخت را بر برنامه‌های بلندمدت شما تحمیل می‌کند. اگر این چالشی بود که رهبران واقعی تاریخی باید با آن روبرو می‌شدند، ترجیح می‌دهیم آن را تضعیف نکنند.
فارغ‌التحصیلی از دانشگاه EU5: یک مسیر پر پیچ و خم
فهمیدن همه‌ی این‌ها برای ما حتی از زنده ماندن از طاعون هم حماسی‌تر بود. بخش‌های آموزشی و تجربه‌ی بازیکن جدید هنوز در حال توسعه هستند، بنابراین تا حدودی می‌توان گفت ما به یکباره به اعماق این بازی پیچیده پرتاب شدیم. مطمئن نیستیم که آیا تابه‌حال یک بازی استراتژی با این همه مکانیک برای نگرانی در روز اول بازی کرده‌ایم یا نه؛ از کابینه‌ی سلطنتی گرفته تا ارزش‌های اجتماعی و یک سیستم تجارت کاملاً پویا و چندجهته که جایگزین سیستم تاحدی ناکارآمد و عجیب Europa Universalis 4 شده است.
تقریباً چهار ساعت برای ما طول کشید تا در اولین کمپین بالاخره دکمه‌ی ادامه (unpause) را بزنیم! طبق آمار استیم، حدود ۳۰ ساعت بازی کرده بودیم تا واقعاً احساس کنیم می‌دانیم چه‌کار می‌کنیم. از دیدگاه ما، این لزوماً چیز بدی نیست. فقط می‌توانیم آن را صخره‌ای دلهره‌آور برای صعود ببینیم – به‌خصوص برای هرکسی که تازه با این سری آشنا شده است
چاشنی تاریخی: از رویدادهای کوچک تا وقایع سرنوشت‌ساز
از نظر چاشنی تاریخی، رویدادهای کوچک زیادی با یک یا دو انتخاب وجود دارد که صرفاً یک پاداش یا جریمه‌ی مکانیکی کوچک ارائه می‌دهند و چندان ما را تحت تأثیر قرار ندادند. اما موقعیت‌های تاریخی بزرگ‌تری نیز وجود دارد، مانند اصلاحات پروتستان یا جنگ صدساله، که شامل چندین مرحله هستند و پتانسیل ایجاد داستان‌های تاریخی بسیار جالب‌تر و پویاتری را دارند.
جمع‌بندی: اقیانوسی از محتوا و جاه‌طلبی
شاید تعجب نکنید اگر بشنوید که احساس می‌کنیم در اینجا فقط سطح Europa Universalis 5 را بررسی کرده‌ایم. حتی اگر قرار بود تمام تجربیاتمان را برای چندین ساعت آینده برای شما بازگو کنیم، تنها ۲۰۰ سال از گستره‌ی ۵۰۰ ساله‌ی آن را بازی کرده‌ایم. این بازی آنقدر وسیع، سازش‌ناپذیر و گاهی ترسناک است که تلاش برای درک شکل آن مانند تلاش برای ردیابی سایه‌ی یک نهنگ در زیر قایق پارویی کوچک ماست.
اما در نهایت نظر ما چیست؟ ما تحت تأثیر قرار گرفته‌ایم و هیجان‌زده‌ایم که آن‌ها با این دنباله‌ی مورد انتظار، این‌قدر بزرگ عمل کرده‌اند. هیچ‌کس مانند پارادوکس مرزهای این ژانر را جابجا نمی‌کند و با Europa Universalis 5، آن‌ها این مرزها را در یک بازی بیش از هر زمان دیگری به پیش می‌برند. ما در 7thverse مشتاقانه منتظر لذت بردن از ادامه‌ی این سفر هستیم.
